Foça Antik Şehri – Özel Koruma Bölgesi

BÖLÜM 5 – ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ 

İnsanlık doğanın korunmasını hem kendisi, hem de gelecek nediller için istemektedir. Gelecek kuşaklara sağlıklı, temiz bir çevre bırakmak insanoğlunun temel ödevi olmalıdır. İnsanlar Tüketerek ve kirleterek insanlığı yüceltemez. Çevre değerlerini korumadan kalkınma sanayileşme olamaz. Yeryüzün tüketen insan sonunda kendini tüketir. Özel çevre Koruma kurulu doğal güzellik, tarih ve kültür zenginliği bakımından özgün olan yerleri Özel Çevre Koruma bölgesi olarak belirler. 

Özel Çevre Koruma Kurulu: 

Sahip olduğu çevre değerlerini korumayı, 

Mevcut çevre sorunlarını gidermeyi ve gerekli önemleri almayı, 

Koruma ve kullanma esaslarını belirlemeyi, 

İmar Planları ile gerektiğinde mevcut planlarda revizyonlar yapmayı amaçlar 

BÖLÜM 6 – FOÇA’DA SİT ALANLARI – SİT KARARLARI 

6.1 Arkeolojik Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları 

6.1.1 Arkeolojik Sit 

İnsanlığın varoluşundan günümüze kadar ulaşan eski uygarlıkların yeraltında, yerüstünde ve sualtındaki ürünlerini, yaşadıkları devirlerin sosyal, ekonomik ve kültürel özelliklerini yansıtan her türlü kültür varlığının yer aldığı alanlardır.  

6.1.2 Arkeolojik Sitlerde Koruma ve Kullanma Koşulları 

Bu bölümde Yapılan derecelendirme Arkeolojik Sitlerin taşıdıkları önem ve özelliklerin yanı sıra alanda uygulanacak koruma ve kullanma koşullarını kapsar.  

6.1.3. 1. Derece Arkeolojik Sit 

Korumaya yönelik bilimsel çalışmaları dışında aynen korunacak sit alanlarıdır.  

Bu alanlarda; 

• Kesinlikle hiçbir yapılaşmaya izin verilmemesine, imar planlarında aynen korunacak sit alanı olarak belirlenmesine, 
• Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı yapılar dışındaki mevcut yapuların zaman içinde yıkılarak sit dışındaki hazine arazilerine veya kamulaştırılacak diğer arazilere taşınmasına veya başka hazine araziler ile takas edilmesine, 
• Yeni tarımsal alanlar açılmamasına, ağaçlandırmaya gidilmemeisne yalnızca sınırlı mevsimlik tarımsal faaliyetlerin devam edebileceğine, 

• Bilimsel amaçlı kazıların dışında hiç bir kazı yapılmayacağına, 
• Taş, toprak,, kum alınmamasına, kireç, taş, tuğla, mermer, kum, maden, vv ocakların açılmamasına toprak ve cüruf vs dökülmemesine, 
• Kesin yapı yasağı olmakla birlikte, resmi ve özel kuruluşlarca zorunlu durumlarda yapılacak altyapı uygulamaları için koruma kurulundan özel izin alınmasına, 
• Bu alanların korunmasını sağlamak amacına yönelik her türlü bilgi verici uyarı levhalarının konulmasına, koruma önlemlerinin Kültür Bakanlğı veya bakanlığın görüşleri doğrultundan ilgili kuruluş ve yerel yönetimlerce alınmasına, 
• Herhangi bir kazı yapmadan gezi yolu, meydan tanzimi, açık otopark, wc yapılabilmesi için koruma kurulunun izninin alınmamasına, 

• 1. Derece Arkeolojik Sit sınırları içinde bulunan ve günümüzde halen kullanıma umuma açık mezarlıklarda sadece defin işlemlerinin yapılabileceğine, 
• Taşınmaz kültür varlıklarının mahiyetine tesir etmeyecek şekilde ilgili koruma kurulunda izin almak koşuluyla tevhit ve ifraz yapılabileceğine. 

6.1.4. 2. Derece Arkeolojik Sit 

İkinci derece doğal sit alanı: Doğal yapının bozulmasını engellemek ve kamu yararı düşünülerek koruma altına alınmış olan ve kullanımına sınırlı şartlar altında izin verilen alanlardır. 

Bu alanlarda; 

• Yeni yapılaşmaya izin verilmemesine 
• Yeni tarımsal alanların açılmamasına, ağaçlandırmaya gidilmemesine, yalnızca sınırlı mevsimsel tarımsal faaliyetlerin devam edebileceğine, 
• Bilimsel amaçlı kazıların dışında hiçbir kazı yapılamayacağına, 
• Taş, toprak,, kum alınmamasına, kireç, taş, tuğla, mermer, kum, maden, vv ocakların açılmamasına toprak ve cüruf vs dökülmemesine, 
• Kesin yapıyasağı olmakla birlikte, resmi ve özel kuruluşlarca zorunlu durumlarda yapılacak altyapı uygulamaları için koruma kurulundan özel izin alınmasına, 

• Herhangi bir kazı yapmadan gezi yolu, meydan tanzimi, açık otopark, wc yapılabilmesi için koruma kurulunun izninin alınmamasına, 
• 2. Derece Arkeolojik Sit sınırları içinde bulunan ve günümüzde halen kullanıma umuma açık mezarlıklarda sadece defin işlemlerinin yapılabileceğine, 
• Taşınmaz kültür varlıklarının mahiyetine tesir etmeyecek şekilde ilgili koruma kurulunda izin almak koşuluyla tevhit ve ifraz yapılabileceğine.

6.1.5. 3. Derece Arkeolojik Sit 

Koruma kullanma kararları doğrultusunda yeni düzenlemeler izin verilebilecek arkeolojik alanlardır.  

Bu alanlarda; 

– Koruma amaçlı imar planı varsa planın geçerli olacağına, 

– Bu alanda mevcut imar planlarının sit alanından sonra yürürlükten kaldırılmasına, 

– Plan yapılıncaya kadar, geçiş dönemi yapılaşma koşullarının belirlenmesine,  

– Geçiş dönemi yapılaşma koşulları ve plan hükümler belirlenriken, varsa çevre düzeni planlarının dikkate alınmasına ve çevre düzeni ile planı ilet getirilen yoğunluğu aşmayacak çözümler getirilmesine, alana gelecek işlevlerin tanımlanmasında, mevcut doku ve arkeolojik değerlerle uyumuna, 

1) Gerekli alt yapı uygulamalarına, 

2) Öneri yapı gabarileri ve yoğunluğuna, 

3) Yapı Tekniğine, mevcut olası arkeolojik varlıkların korunması ve değerlendirilmesine, 

– Taşınmaz kültür varlıklarının mahiyetine tesir etmeyecek şekilde ilgili koruma kurulundan izin almak koşuluyla tevhit ve ifraz yapılabileceğine 

– Bu alanlarda 2863 sayılı yasa gereği koruma kurullarınca projesi onaylanan ve imar mevzuatı ile ilgili yönetmelikler doğrultusunda belediyesince ve valilikçe inşaat izni verilen parselde, temel kazılarının müze müdürlüğü denetiminde yapılmasına, herhangi bir kalıntıya rastlanılmaı halinde kazının gerektiğinde müze müdürlüğünce durdurulmasına, müze müdürlüğünce bilimsel kazının yapılması gerekli görülüyorsa, “Kültür Varlıklarıyla ilgili Yapılacak Araştırma, sondaj ve Kazıları hakkındaki Yönetmelik” ile belirtilen işlemler doğrultusunda ( Giderlerin mülk sahibince karşılanması koşuluyya ) kazının bilimsel kazı niteliğinde devam etmesine, kazı sonucunda ortaya çıkacak yeni veriler ışığında sit tanımının ve söz konusu parselle ilgili kararların, ilgili koruma kurulunca değiştirilebiliceğine karar verilmiştir. 

6.2 Tabii ( Doğal ) Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları 

6.2.1. Doğal Sit 

İlginç özellik ve güzelliklere sahip olan ve ender bulunan korunması gerekli alanlardır.  

6.2.2. 1. Derece Doğal Sit 

Doğal özelliklerinden dolayı ender bulunmaları nedeniyle mutlak korunması gerekli alanlardır.  

Bu alanlarda, 

– Bitki örtüsü, Topoğrafya, silüet etkisini bozabilecek tahribata yönelik hiç bir eylemde bulunulmayacağına, 

Plan büyüklü içinde, halka açık rekreasyon amaçlı tesisleri ile iskele, balıkçı barınağı, bekçi kulübesi, otopark ile zorunlu olan alanlarda alt yapı hizmetleri donatımları ilgili kurumların görüşleri doğrultusunda hazırlanacak projesine göre ilgili krouma kurulundan izin alınmak koşuluyla yapılabileceğine, ancak bu alanlarda alanın özelliğine göre 1/25000 ölçekli Çevre Düzenle Planı, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı veya 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planı yapılmadan söz konusu projelere izin verilmeyeceğine, 

– Orman alanlarında yangın için gerekli koruma önlemlerinin ilgili kuruluşlarca alınmasına, 

– Orman yasasıı hükümleri dışında ağaç kesiminin kesinlikle yasaklanmasına, 

6.2.3. 2. Derece Doğal Sit 

Doğal yapının korunması ve geliştirilmesi yanında kamu yararı göz önüne alınarak kullanımına açılabilecek alanlardır.  

Bu alanlarda; 

– Konut yapılamayacağına, ancak turizm ve Hizmete yönelik Uygulamalarda, uygulama imar planları ve uygulama projeleri ile gerekli belge ( proje, ağaç rövölvesi, karadan varsa havadan çekilmiş fotoğraflar ), ve bilgilerin yanı sıra Çevre Bakanlığı, Turizm Bakanlığı, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, alanın özelliğine göre Orman Genel Müdürlüğünün görüşünün alınmasına, 

– Üst maddeye uygun olarak kullanıma açılacak alanların koruma ve kullanım koşullarının ilgili koruma kurullarınca belirlenmesine ve bu koşullar doğrultusunda hazırlanacak uygulama imar planının ilgili koruma kurullarının onayına sunulup, kara alındıktan sonra, (Plan onay sürecinde ortaya çıkacak değişikliklerin de kurul onayı ile karara bağlanmaısndan sonra ) uygulamaya geçilebileceğine, 

6.2.4 3. Derece Doğal Sit 

Doğal yapının korunması ve geliştirilmesi yolundai yörenin potansiyeli ve kullanım özelliği de göz önünde  tutularak her tür yapılanmaya açılabilecek alanlardır. 

Bu alanlarda; 

Kullanım koşullarının ilgili kurumların görüşleri alınarak, koruma kurullarınca belirlenmesine, bu belirlemede; varsa çevre düzeni plan kararları ile getirilen yoğunluğunun aşılmamasına, arazinin topoğrafya, peyzaj, silüet vb. Karakteristliklerinin göz önünde tutulmasına, bu koşullar doğrultusunda hazırlanacak uygulama imar planının ilgili koruma kurulunun onayına sunulup kara alındıktan sonra (plan onay sürecinde ortaya çıkacak değişikliklerin de kurul onayı ile karara bağlanmasından sonra ) uygulamaya geçilebileceğine, 

Karar verilmiştir. 

6.3 Kentsel Sitin Tanımlanması ve Sınırıların Belirlenmesi 

Kentsel ve yöresel nitelikleri, mimari ve sanat tarihi açısından gösterdikleri fiziksel özellikleri ve bu özellikleri ile oluşan çevrenin dönemin sosyo ekonomik, sosyo kültürel yyapılanmasını, yaşa biçimini yansıtarak bir arada bulunduran ve bu açıdan doku bütünlüğünü gösteren alanlardır.  

Kentsel sit alanının bulunduğu çevre içinde korunmasında geliştirlmesinde etkinlik taşıyan ve kentle bütüleşmesine olanak sağlayacak kararlara konu olan alanlar ise etkileme geçiş olarak tanımlanır.  

6.3.1. Geçiş Dönemi Yapılaşma Kouşşarı Temel İlkeleri 

Kentsel sit alanında koruma amaçlı imar planı elde edilinceye kadar izlenecek kuralları tanımlayan geçiş dönemi yapılaşma koşullarının kentsel sitin niteliklerine bağlı olarak belirlenmesine, 

Bu koşullar içinde doku özelliklerine bağlı olarak yoğunluk , kütle, konum, yükseklik, mimari özellikler, yapı malzemesi, renk vb koşulların tanımlanmasına, 

Aşağıda belirtilen temel özelliklere geçiş dönemi yapılaşma koşulları saptanacak her kentsel sit alanında uyulması gerektiğine; 

– Bu alanlarda yeni imar parseli oluşturmak üzere ifraz yaplamayacağına ancak sınır düzenlemeleri, yol terkleri ve benzerleri için gerekli ifrazın ve her türlü tevhidin yapılabileceğine, 

– Planda öngörülen yoğunluk ve kentsel donanım kararları belli olmadığından korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı parseline ilave yapı yapılamayacağına, 

– Yeni yapıların bulunduğu sokaktaki ya da imar adasındaki tescilli yapılardan daha yğksek olamayacağına, korunması öngörülen kentsel silüeti olumsuz etkileyebilecek konum ve yükseklikte yeni yapı yapılamayacağına, 

– Yukarıda belirtilen koşullar ile geçiş dönemi yapılaşma koşullarına uygun yeni yapılanma talebinin koruma kurulunca değerlendirilmesi için başvuru dosyasında söz konusu parsel ve çevresindeki yapılar ile dokuya ilişkin bir avan brpojenin ve fotoğrafların yer aldığı bir etüdün bulunmasının zorunlu olduğuna, 

– Koruma amaçlı imar planına yasal süre içinde başlanmamış ya da ilgili koruma kurulunca geçerli ve yeterli bulunmayan nedenlerle tamamlanmamış kentesel sit alanlarında; yasal sürenin tamamlanmasna takiben, koruma amaçlı imar planı yapılarak ilgili koruma kurulunca uygun bulunana kadar korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı parselindeki uygulamalar ve diğer parsellerdeki inşai ve fiziki uygulamaların koruma kurulunun izni doğrultusunda yapılabileceğine, 

 6.3.2 Kentsel Sit Alanlarında Uygulama ve Denetleme 

– Koruma amaçlı imar planı onaylanmış kentsel sit alanlarında, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı parseline komşu olan veya aralarından yol geçse dahi bu parsellere cephe veren parsellerdeki her türlü inşai ve fiziki uygulama için (yeni yapı ev onarım dahil ) koruma kurulundan izin alınmasına, diğer parsellerdeki uygulamalar için koruma amaçlı imar planı ve planın tamamlayıcı eklerinde belirtilen koşullar doğrultusunda belediyesince (veya valilik) izin verileceğine, 

Plan hükümleri ya da koruma kurulu kararı ile koruma kurulunun yetki alanının genişletilebileceğine, 

– Koruma amaçlı imar planlarında 2863 sayılı yasa ve buna bağlı yönetmelikler ile ilke kararlarına aykırı herhangi bir koşulun yer alamayacağına, açık olmayan hususlarda koruma kurulunun görüşünün alınmasına, 

– Geçiş dönemi yapılaşma koşulları ilgili koruma kurulunca belirlenerek karara bağlanmış ancak koruma amaçlı imar planı henüz elde edilmemiş kentsel sit alanlarındaki her türlü inşai ve fiziki uygulama için geçiş dönemi yapılaşma koşulları doğrultusunda hazırlanmış projenin koruma kurulunca onaylanmasında, 

– Geçiş dönemi yapılaşma koşulları ve koruma amaçlı imar planı kararları bulunmayan kentsel sit alanlarında her ne surette olursa olsun yeni yapı veya imar uygulaması yapılamayacağına, 

Yukarıda belirtilen uygulamaların geçiş dönemi yapılaşma koşulları, koruma amaçlı imar planı ve onaylı projesine uygun yapılmasından belediye (veya valilik ) ile birlikte fenni mesulun de sorumlu olacağına, 

– Koruma kurulunca onaylı projesiyle yapılaşma izni alan ve inşaatı biten yapılara, onaylı projesine uygun olduğuna dair fenni mesuul ve belediyesinin ( veya valilik ) teknik raporu ile uygulama sonrası fotoğraflarının koruma kurulu müdürlüğünce incelenerek, müdürlüğünün uygun görünüşü yazısı doğrultusunda iskan izni verebileceğine, belediyesince projesi onaylanarak yapılaşma izni alan ve inşaatı biten yeni yapılara ise, uygulamanın, geçiş dönemi yapılaşma koşullarına, koruma amaçlı imar planına ve projesine uygun olduğuna dair belediyesince hazırlanacak teknik rapor ve uygulama sonrası fotoğraflarının koruma kurulu müdürlüğüne iletilerek, müdürlüğün uygun görüş yazısı doğrultusunda iskan izni verebileceğine, onaylı projesine, geçiş dönemi yapılaşma koşullarına ve koruma amaçlı imar planına aykırı uygulama yapılmış olması halinde belediyesince (veya valilik) hazırlanacak teknik rapor ve fotoğrafların değerlendirilmek üzere koruma kuruluna iletilmesine, inşaat yarım ise koruma kurulu alınmadan inşaata devam edilmeyeceğine, inşaat tamamanlanmış ise izkan izni verilmeyeceğine, yapının geleceği ile ilgili kararın koruma kurulunca alınmasına, onaylı projesine, geçiş dönemi yapılaşma koşullarına ve koruma amaçlı imar planına aykırı uygulamaların sorumlulukları hakkında İmar Kanunun 2863 sayılı kanununda yer alan yaptırımların uygulunacağına karar verilmiştir.